Finlandiya’da üç gazeteci, bir gazete makalesinde gizli belgeler yayınladıkları , ulusal savunma sırlarını ifşa ettikleri iddiasıyla yargılandılar Bu ülke tarihinde oldukça ender rastlanan bir şey. Uluslararası Gazetecilik kuruluşları ve diğer basın meslek örgütleri davayı gazetecliğe yönelik kabul edilemez bir saldırı olarak kabul ederek Finlandıya Hükümetini basın özgürlüğünü kısıtlamakla suçladılar ve suçlamaların sansürü örtmek için kullanıldığını belirttiler.
Avrupa’nın en gelişmiş liberal demokrasilerinden Finlandıya da hükümet, Finlandiya İstihbaratının yetkilerini genişletmesi çabasına yönelik kuruluşun görev ve yetkilerini tartışan ve bu konuda bilgiler veren bir haber yayınladıkları için üç gazeteciyi “savunma sırlarını ifşaa etme” suçlaması ile yargılıyor. Ajans Press tarafından yayınlanan habere göre16 Aralık 2017 tarihli günlük Helsingin Sanomat gazetesindeki bir makale, bir askeri istihbarat teşkilatı olan Finlandiya İstihbarat Araştırma Merkezi’nin faaliyetlerine odaklandı. Soruşturulan haber, savunma kuvvetlerine ait bir istihbarat biriminin konumunu ve görevlerini ortaya çıkardığını iddia ediyor.
Muhabirler Tuomo Pietilaina ve Laura Halmi ve gazetenin o zamanki yönetici vekili Kalle Silfverberg ise basın özgürlüğünü suistimal ettikleri suçlamalarını reddettiler.
Gaztecilerin odaklandığı konu gözetim yetkisi oldu. Finlandiya İstihbarat Araştırma Merkezi, isim ve işlev açısından oldukça sıradan görünüyor.Teşkilat Yıllar boyunca, faaliyetlerinin bazı yönleri konusunda ketum davranmadı ve ancak bu açıklık aslında daha geniş çapta kabul edilebilirlik kazanmaya yönelik bir kampanyaya dayanıyor. Nihai amacı, radyo sinyali istihbaratını kullanarak, günün Başbakanı’nın Finlandiya topraklarına yapılacak bir sonraki olası saldırıdan haberdar edilmesini sağlamaktır. Buradaki endişe, bu tür istihbarat ortamının bozulmuş olmasıdır. Kuruluş elektronik istihbarat ve sinyal kapasitesinin azaldığı yerlerde, daha geniş yetkiler arama eğiliminde. Gazete haberininin özetinde “Finlandiya’nın Orta Finlandiya uçurumlarındaki en gizli yeri diğer istihbarat teşkilatları ile birlikte internet trafiğini izleme hakkını elde edecek. Milletvekilleri, Tikkakoski’de gerçekte neler olduğunu tam olarak bilmeden meseleye karar vermek zorunda kalıyor. Helsingin Sanomat, şimdi ve önümüzdeki günlerde askeri istihbaratın ne yaptığın ve görevlerini bildiriyor.” Diyerek teşkilatın interneti gözetim altına almasını eleştirmişti.
Suçlu Bulunurlarsa Dört Yıl Hapis Yatacaklar
Finlandiyalı yayın kuruluşu MTV’ye göre suçlu bulunurlarsa dört yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kalacaklar. MTV’nin bildirdiğine göre, üçlü Helsinki Bölge Mahkemesi’nde hazır bulunmadı, ancak Kasım ayı sonunda ifade verecekler. MTV’ye göre, ilk hikayenin eleştiri almasından sonra baş editörün emriyle planlanan bir takip makalesi yayınlanmadı.
MTV, Perşembe günü bir savcının orijinal haberin çevrimiçi versiyonunun gazetenin web sitesinden kaldırılmasını talep ettiğini söyledi.Ancak gazete bu talebi redetti.
Uluslarası Basın Enstütüsü Yargılamanın Bir Gözdağı Olduğu Görüşünde
Gazetecilerin yargılanması uluslarası meslek kuruluşlarında öfke ve endişe ile karşılandı. Uluslararası Basın Enstitüsü IPI (international Press İnstute) İcra Direktörü Barbara Trionfi bir açıklama ile hükümeti eleştirdi, “IPI, Finlandiya’daki gazetecilerin özgürce çalışma yeteneklerine ciddi bir tehdit oluşturan bu karardan derinden endişe duyuyor” dedi. Açıklamanın devamında “Finlandiya gibi bir Avrupa demokrasisinde gazetecilerin, Finlandiya’nın güvenlik kurumlarının faaliyetleri ve yetkileri hakkındaki tartışılmasının kabul edilemez olduğu iddiası, kitlesel kamu yararına olan bir konuda haber yaptıkları ve işlerini yaptıkları için hapis cezasıyla karşı karşıya kalmaları kabul edilemez ve saçmadır. IPI, Finlandiya makamlarını bu davada gazetecilere yönelik tüm suçlamaları hızla düşürmeye ve basın özgürlüğünün Finlandiya’da bir öncelik olmaya devam ettiğine dair güvence vermeye çağırıyor” şeklinde konuştu.
Özgür Ülkelerin Bağımsız Gazeteciliği Savunma Kapasitesini Baltalar
IPI’nin küresel İcra Kurulu başkanı Finnish Security and Intelligence Service (Supo) de savcıların bu hareketini eleştirdi. “Bu dava, Finlandiya’nın basın özgürlüğü için küresel bir güvenli liman olarak itibarını sarsıyor. Dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin bağımsız medya üzerindeki baskısını artırdığı bir zamanda, Finlandiya gibi bir ülkenin gazetecileri kamu yararına haber yaptıkları için cezalandıracak adımlar attığını görmek rahatsız edici ve cesaret kırıcı. Ne yazık ki, bunun gibi durumlar istemeden otoriter devletlere koruma sağlayabilir, ancak Finlandiya ve diğer demokratik ülkelerin dünya çapında bağımsız gazeteciliği savunma yeteneğini baltalar.”
Ulusal Güvenlik Gazeteciliği Üzerinde Caydırıcı Etkisi Olur
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Avrupa Direktörü Attila Mong, CPJ’nin “bu davayı yakından izlediğini” yineleyerek “Bir AB ülkesindeki araştırmacı gazetecilerin çalışmaları nedeniyle hapis cezasına çarptırılması kabul edilemez bu gazetecilerin yargılanmasının Finlandiya’daki ulusal güvenlik haberciliği üzerinde caydırıcı bir etkisi olacağını düşünüyorum. Finli gazetecilerin haberleri kamu yararınaydı, ulusal güvenlik politikalarına ve kararlarına bağlam ve arka plan sağladılar, onları kovuşturmak benzer konularda çalışan diğer gazetecilere yanlış bir mesaj gönderiyor” dedi.
Dava halen devam ediyor ve önümüzdeki hafta karar verilmesi bekleniyor.
